ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଓଡ଼ିଶାର ଦେବୀ ପୀଠ ମଧ୍ୟରେ ମାଆ ଚର୍ଚ୍ଚିକାଙ୍କ ପୀଠର ମହିମା କିଛି ନିଆରା। କଟକ ଠାରୁ ୫୦ କି.ମି ଓ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଠାରୁ ୬୦ କି.ମି ଦୂରରେ ମହାନଦୀ ତଟବର୍ତ୍ତୀ ରୁଚିକା ପାହାଡ଼ ଉପରେ ମାଆଙ୍କ ପୀଠ ଅବସ୍ଥିତ। ପୈାରାଣିକ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ମାଆ ଚର୍ଚ୍ଚିକା ହେଉଛନ୍ତି ମାଆ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ମାନସ କନ୍ୟା। ଯୁଦ୍ଧରେ ମହିଷାସୁର ପ୍ରେରିତ ରକ୍ତବୀର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ରଣାସୁରକୁ ନିଧନ କରିବାରେ ଦେବୀ ବିଫଳ ହେବାରୁ ରକ୍ତବୀର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରତିଟି ରକ୍ତବିନ୍ଦୁ ଭୂ-ପୃଷ୍ଠରେ ପତିତ ହେଲା। ସେଥିରୁ ଅନୁରୂପ ରକ୍ତବୀର୍ଯ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ। ଏଥିରେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗା କ୍ରୋଧାନ୍ୱିତ ହୋଇ ନିଜର କାପାଳାଗ୍ନି ପଜ୍ଜ୍ୱଳନ କରି ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ କାଳ ସ୍ୱରୂପିଣୀ କାଳୀମୁଖୀ ଏକ ଦିବ୍ୟଶକ୍ତୀକୁ ମନସା କଲେ। ସେହି ଦିବ୍ୟଶକ୍ତିକୁ ଚାମୁଣ୍ଡା କୁହାଗଲା। ସେହି ଚାମୁଣ୍ଡା ଅସୁର ମାନଙ୍କୁ ନିପାତ କରିଥିଲେ। ଦେବତା ମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅର୍ପିତ ଏବଂ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ହେବାରୁ ସେହି ଚାମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ନାମ ଚର୍ଚ୍ଚିକା ବୋଲି ଦେବୀ ପୁରାଣରେ କୁହାଯାଇଛି।
ଶାରଦୀୟ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ଉପଲକ୍ଷେ ମୂଳାଷ୍ଟମୀ ଠାରୁ ଷୋଡଶ ଉପଚାରରେ ଦେବୀଙ୍କ ପୂଜାର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୁଏ। ପୂଜାର ପ୍ରଥମ ପର୍ବରେ ଦେବୀଙ୍କ ଗମ୍ଭୀରା ସମ୍ମୁଖ ମଣ୍ଡପରେ ନବଶକ୍ତି କଳସ ସ୍ଥାପନା ସହ ସଂକଳ୍ପ ଓ ନେତ ବନ୍ଧା ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ। ଷୋଳପୂଜା ଅବସରରେ ମାଆଙ୍କ ଦ୍ୱି-ପହର ଧୂପରେ ପ୍ରତ୍ୟହ ଆମିଷ ଭୋଗ କରାଯିବାର ବିଧି ରହିଛି। ମାଆଙ୍କ ପୀଠରେ ବର୍ଷର ବୈଶାଖ, କାର୍ତ୍ତିକ ଏବଂ ମାଘ ମାସ ତଥା ବର୍ଷର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମାସରେ ଗୁରୁବାର ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଦିନ ଆମିଷ ଭୋଗ ହୋଇଥାଏ।
ଏହି ପୀଠର ଅନ୍ୟତମ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଲା,ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ଗମ୍ଭୀରା ଭିତରକୁ ସେବକଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କାହାର ପ୍ରବେଶ ଅଧିକାର ନାହିଁ। ପୁରୀ ଗଜପତି ମହାରାଜା ଓ ବାଙ୍କୀ ରାଜାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ନିୟମ ଲାଗୁ ହୁଏ ନାହିଁ।