ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଭିତର ବେଢାରେ ଥିବା ଶ୍ରୀ ନୀଳମାଧବଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଉତ୍ତର ଦିଗକୁ ବେଢାକାଳୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ପଶ୍ଚିମ କୋଣରେ ଶ୍ରୀନୀଳମାଧବ ଓ ଶ୍ରୀଲକ୍ଷ୍ମୀ ମନ୍ଦିରର ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ଲାଗି ଏକ ନାତି ଉଚ୍ଚ ମନ୍ଦିର । ବେଢାକାଳୀଙ୍କୁ ଭଦ୍ରକାଳୀ ତଥା ଗୁହ୍ୟକାଳୀ ଭାବେ ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିବା ଜଣାଯାଏ । ବେଢାକାଳୀଙ୍କୁ ମନ୍ଦିରର ରକ୍ଷକ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଅଭିହିତ କରାଯାଏ ।
କଥିତ ଅଛି, ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସମେତ ବେଢା ମଧ୍ୟସ୍ଥ ଅନ୍ୟ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ପହୁଡ ନୀତି ହୋଇସାରିଲା ପରେ ମାଆ ଜାଗ୍ରତ ପ୍ରହରୀ ତଥା ବେଢାର ରକ୍ଷାକର୍ତ୍ତା ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି । ମନ୍ଦିରଟିର ଗର୍ଭଗୃହ ମଧ୍ୟରେ ମାଆ ଭଦ୍ରକାଳୀ ତଥା ମାଆ ବେଢା କାଳୀ ଅଧିଷ୍ଠିତା । ଭଦ୍ରକାଳୀ ପରମ ବୈଷ୍ଣବୀ । ଏହି କାଳୀ ମୂର୍ତ୍ତି ଝୁଣା ଓ ତୈଳରେ ନିର୍ମିତ । ମୂଳ ପ୍ରସ୍ତର ମୂର୍ତ୍ତି ଏହି ମୂର୍ତ୍ତିିର ପଛ ଭାଗରେ ଅଛନ୍ତି । ତାହା ଭକ୍ତମାନେ ଦେଖିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ବର୍ତ୍ତମାନର ମୂର୍ତ୍ତିିଙ୍କ ଡାହାଣ ପାଖକୁ ଥିବା ଏକ ରନ୍ଧ୍ର ଦେଇ ପ୍ରତିଦିନ ଫୁଲ,ଚନ୍ଦନ ପଶ୍ଚାତ୍ ଭାଗରେ ଥିବା ମୂଳ ଦେବୀଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରାଯାଇଥାଏ ।
ବର୍ତ୍ତମାନର ଦେଖାଯାଉଥିବା ଦେବୀ ବିଗ୍ରହ ବ୍ୟାଘ୍ର ଚର୍ମ ଉପରେ ଅଧିଷ୍ଠିତା । ପାୟ ୩ଫୁଟ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ମାଆ କାଳୀ ଦ୍ୱିଭୁଜ ବିଶିଷ୍ଟା । ଦକ୍ଷିଣ ହସ୍ତ ଉର୍ଧ୍ୱକୁ ଉଠାଇ ସେ ଖଡ୍ଗ ଧାରଣ କରିଛନ୍ତି । ବାମ ହସ୍ତ ଖର୍ପର ଧାରଣ ସହିତ ଜାନୁ ଉପରେ ରହିଛି । ଗଳାରେ ମୁଣ୍ଡମାଳଓ ବାହାନ ରୂପେ ଏକ ସିଂହ ମୂର୍ତି ରହିଛନ୍ତି । ଷୋହଳ ପୂଜା ଉପଲକ୍ଷେ ମାଅାଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ବେଶ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ ।